Tết ông Công ông Táo 2023 cần chuẩn bị gì cho ngày lễ tươm tất?

Tết ông Công ông Táo là gì và Tết ông Công ông Táo vào ngày nào? Cùng xem ngay tất tần tật các thông tin chi tiết về ngày lễ quan trọng của dân tộc Việt Nam này nhé!

Phong tục cúng Tết ông Công ông Táo là một trong những nét đẹp văn hóa cổ truyền của Việt Nam được lưu truyền bao đời nay. Tuy không cần tổ chức cầu kỳ nhưng mỗi gia đình đều cố chuẩn bị chu đáo, tươm tất để bày tỏ tấm lòng thành kính của gia chủ.

1. Lịch Tết ông Công ông Táo 2023 ngày nào?

Tết ông Công ông Táo ngày bao nhiêu và còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết ông Công ông Táo? Tết ông Công ông Táo là ngày 23 tháng Chạp hàng năm và là ngày ông Công ông Táo cưỡi cá chép lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng tất cả những việc tốt - xấu trong một năm qua. Ông Công ông Táo là ngày lễ quan trọng, báo hiệu sắp đến Tết Nguyên đán cổ truyền.

Ngày 23 tháng Chạp Âm lịch năm nay sẽ là thứ Bảy, ngày 14/01/2023 Dương lịch. Các gia đình Việt có thể cúng ông Công ông Táo từ ngày 21 đến trước giờ Ngọ (11 - 13 giờ) ngày 23 tháng Chạp, không nhất thiết phải đúng ngày 23.

2.  Nguồn gốc ngày Tết ông Công ông Táo

2.1. Sự tích Tết ông Công ông Táo

Chuyện xưa kể rằng, Thị Nhi và Trọng Cao là đôi vợ chồng rất yêu thương nhau nhưng mãi không có con. Vì thế, Trọng Cao dần trở nên nóng tính và hay kiếm chuyện với vợ. Một hôm chỉ vì chuyện nhỏ mà Trọng Cao đã đánh Thị Nhi và đuổi vợ ra khỏi nhà. 

Thị Nhi đến xứ khác và gặp được Phạm Lang. Hai người đã phải lòng nhau và cùng kết nghĩa vợ chồng. Còn Trọng Cao sau khi nguôi giận đã ray rứt và lên đường tìm kiếm vợ.

Ngày này qua tháng nọ, Trọng Cao tìm mãi không được Thị Nhi, hết tiền nên trở thành kẻ ăn xin, lang thang nay đây mai đó. Tình cờ một hôm, Trọng Cao lại đến đúng nhà Thị Nhi. Lúc này Phạm Lang đang đi vắng, Thị Nhi mời Trọng Cao vào nhà, nấu cơm mời chàng. Nhưng đúng lúc đó, Phạm Lang lại trở về, Thị Nhi sợ bị chồng mới nghi oan nên đã giấu Trọng Cao dưới đống rơm sau vườn.

Chẳng may, đêm ấy Phạm Lang lại đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Thấy đống rơm cháy, Thị Nhi lao mình vào cứu Trọng Cao, thấy vợ lao vào đống lửa, Phạm Lang cũng nhảy theo và cả ba người chết trong đám cháy.

Thượng đế thấy 3 người có tình có nghĩa nên phong làm Định Phúc Táo quân, mỗi người giữ một việc. Trọng Cao - người chồng cũ làm Thổ Địa, trông coi việc nhà cửa. Phạm Lang - chồng mới làm Thổ Công, trông coi việc bếp núc. Thị Nhi - người vợ là Thổ Kỳ, trông coi việc chợ búa. 

Sự tích ông Công ông Táo là câu chuyện được lưu truyền bao đời tại Việt Nam (Ảnh: Sưu tầm)

2.2. Ý nghĩa ngày Tết Táo Quân

Ý nghĩa Tết ông Công ông Táo là gì? Theo quan niệm của người Việt, cả ba vị Táo quân là các vị thần cai quản mọi việc trong gia đình, định đoạt may - rủi, phúc - họa của gia chủ, ngăn chặn sự quấy phá của ma quỷ, giữ gìn hạnh phúc, bình yên cho mọi nhà. Tục cúng ông Công ông Táo là sự thành kính của gia chủ và cầu mong cho một năm ấm no, đủ đầy, may mắn, phát tài phát lộc.

Vào ngày này, gia đình Việt thường làm những mâm cơm tươm tất để bày tỏ sự biết ơn đến ba vị Táo quân và cũng là dịp để người người, nhà nhà quây quần, sum họp bên nhau sau một năm xa cách. Đặc biệt, trong ngày cúng ông Công ông Táo, người dân Việt Nam thường chuẩn bị thêm cá chép để thả phóng sinh tại sông, hồ. 

Phóng sinh là truyền thống thể hiện sự từ bi, nhân ái của người Việt. Cá chép trong văn hóa phương Đông là phương tiện để ông Táo cưỡi về trời, bẩm báo với Ngọc Hoàng mọi chuyện trong một năm qua. Hơn thế, cá chép còn có ngụ ý “cá chép hóa rồng”, “cá vượt Vũ môn”, tượng trưng cho sự thăng hoa, tiến bộ và tinh thần kiên trì, bền bỉ để đạt được thành công.

2.3. Điểm khác biệt về phong tục cúng Tết ông Công ở 3 miền

Nét đặc trưng về phong tục của từng miền:

• Người miền Bắc thường cúng từ khá sớm, khoảng từ 20 tháng Chạp và muộn nhất là trưa 23 tháng Chạp. Mọi người thường dùng cá chép để cúng lễ, có thể là cá chép sống hoặc cá giấy. Sau đó thì mang cá chép đi phóng sinh (nếu là cá sống). Trong mâm cúng ở miền Bắc thường có áo mũ cho các Táo, xôi, gà, nem, giò, canh măng…
• Người miền Trung thường cúng ông Công ông Táo cầu kỳ nhất. Họ thường dâng lên một con ngựa giấy đầy đủ yên cương, đốt nhiều vàng mã, dâng cúng các lễ vật đủ đầy. Người miền Trung sẽ thay mới bên trong lư hương, lau dọn sạch sẽ và tiến hành tiễn Táo quân bằng đất nung ra khỏi ban thờ, đưa đến am miếu đầu xóm và rước tượng mới đặt lại ban thờ.
• Người miền Nam xưa thường cúng Táo quân vào ban đêm, từ 20 - 23 giờ ngày 23 tháng Chạp vì họ quan niệm rằng lễ cúng cần diễn ra khi cả nhà đã dùng xong bữa tối, không dùng đến bếp núc để tránh làm phiền các Táo. Tuy nhiên, do sự giao thoa văn hóa nên hiện nay có rất nhiều nhà cúng sớm. Mâm cúng thường không thể thiếu chè trôi nước, đĩa kẹo mè đen, đậu phộng, 3 chung nước nhỏ, nhang đèn, bộ hình giấy con cò và ngựa.

Mâm cỗ cúng sẽ thay đổi tùy theo vùng miền và điều kiện gia đình (Ảnh: Sưu tầm)